Find in Library

İnceleme alanı Kafkasya'yı ve Kuzeydoğu Türkiye'yi kapsar. Kafkasya'nın tektonik kuşaklan ile bu kuşakların Kuzeydoğu Türkiye'deki uzantıları, ilişkileri, yanal değişimleri ve iki bölge arasındaki benzerlikleri, farklılıkları sergilenecektir. Kafkasya'nın kayabirimleri, temel jeolojik özelliklerine göre tektonik kuşaklara ayırtlanmıştır. Her kuşağın Liyas öncesinde ve sonrasında oluşan birimleri farklı jeotektonik ortam özelliklerini yansıtır. Kuzeyden Skitiyen platformu, güneyden İran platformu ile sınırlanan Kafkasya'nın kuzey bölümü Büyük Kafkasya, güneyi Küçük Kafkasya ve aradaki bölüm ise Transkafkasya olarak adlandırılmaktadır. Büyük Kafkasya'nın tektonik kuşakları kuzeyden güneye doğru şöyle sıralanır : Laba-Malka kuşağı (Bechasinian alt kuşağı, Önsilsile (Forerange) alt kuşağı), Ana Silsile (Main Range) kuşağı, Güney Yamaç (Southern slope) kuşağı. Transkafkasya'nın ise kuzeyinde Gagra-Djava kuşağı ve Drizula masifi örtüleri, güneyinde Somcheti-Kafan (Karabakh) kuşağı ve iki kuşağın arasında birbirinin uzantısı olarak yer alan Adjara-Trialetian ve Talysh kuşakları yer alır. Küçük Kafkasya'nın da ofiyolit kuşağı (Sevan-Akeran ofiyolit kuşağı kuzeyde, Vedi ofiyolit kuşağı güneyde) ve İran platformunun kuzey kenarını oluşturan MiskhanZangezur kuşağı ile Aras kuşağı ayırtlanmıştır. Kafkasya'nın tektonik kuşakları, genel olarak kuzeye 70-80 derece ile dalan bindirme düzlemleri ile birbirinden ayrılmaktadır. Tektonik kuşakların üzerinde Oligosen-günümüz arasında oluşan, yanal ve dikey yönde önemli fasiyes değişimlerini gösteren molas, bazı yerlerde genel, bazı yerlerde ise yerel açılı uyumsuzlukla yeralmaktadır. Kafkasya'nın tektonik kuşakları ile Kuzeydoğu Türkiye'nin tektonik kuşakları karşılaştırıldığında aşağıdaki sonuçlara varılabilir: 1- Büyük Kafkasya'da ve Transkafkasya'nın kuzey kesiminde yer alan tektonik kuşaklar Kuzeydoğu Türkiye'de izlenememektedir. 2- Adjara-Trialetian kuşağı, Karadeniz'in kıyıları boyunca devam eder. 3- Transkafkasya'nın güney kesimini oluşturan SomchetiKafan (Karabakh) kuşağı Pontid kuşağına karşılık gelir. Ancak kuşakların her iki kesiminde stratigrafik dizilim ve fasiyes değişimleri yönüyle önemli farklılıklar da izlenmektedir. 4- Küçük Kafkasya ofiyolit kuşağı, Kuzey Anadolu ofiyolit kuşağına karşılık gelir. Her iki kesimde biri kuzeyde, diğeri güneyde olan ve benzerlikler gösteren iki alt kuşak yer alır. 5-Küçük Kafkasya'nın İran platformu genel olarak Toros platformuna karşılık gelir ve İran platformunun Liyas öncesi yaşta olan Miskhan-Zangezur kuşağı, İç Anadolu-Doğu Anadolu masiflerine, Aras kuşağı ise Toros kuşağına karşılık gelir. Kafkasya'nın ve KuzeydoğuTürkiye'nin birbirine karşılık gelen tektonik kuşakları karşılaştırıldığında, benzerliklerin yanı sıra, önemli fasiyes değişimleri de dikkati çeker. Farklılıkların büyük bir bölümü ise kuşakların yanal ve dikey yöndeki fasiyes değişimlerinden kaynaklanmaktadır.